Kritik ayak iskemisi nedir?
Kritik ayak iskemisi tabiri periferik arter hastalığının ileri evresini tanımlar. Ayaklarda iki haftadan uzun süren ağrı olması kronikliği belirtir ve bu nedenle akut ayak iskemisinden ayrılmalıdır. Akut ayak iskemisinde ani başlayan şiddetli ağrı ve renk değişikliği durumu söz konusudur. Kritik ayak iskemisinde atardamarların ileri derecede tıkanmasına bağlı olarak doku beslenmesi bozulmuştur. Tedavi edilmediği takdirde uzuv kaybına yol açar ve hayati risk taşımaktadır.
Kritik Ayak İskemisi Bulguları Nelerdir?
- İki haftadan uzun süren ve istirahatte de devam eden ekstremite ağrısı
- Ayaklarda ülser ve doku nekrozu
Kritik Ayak İskemisi Nedenleri Nelerdir?
Aterosklerotik periferik arter hastalığı kritik ayak iskemisinin en büyük nedenidir. Şeker hastalığı gibi nedenlerle atardamarların duvarlarında biriken plaklar zamanla damarlarda daralmalara ve tıkanmalara neden olarak doku beslenmesini bozar.
Kritik Ayak İskemisi Teşhis Yöntemleri
- Fizik muayene
- Doppler Ultrasonografi
- BT veya MR anjiyografi
- Konvansiyonel anjiyografi
Tedavi Seçenekleri Nelerdir?
- Cerrahi Tedavi (By-Pass): By-pass operasyonu iki sağlam damar arasında cerrahi olarak yapay damar sistemi ile bağlantı oluşturulmasıdır. Böylece tıkalı damar by-pass edilerek vücudun merkezine daha yakın olan damardan daha uzakta bulunan damara kan akışı sağlanmaktadır.
- Girişimsel (endovasküler) tedavi
Tedavinin Amacı Nedir?
- Ağrının ortadan kaldırılması
- Ülser ve yara iyileşmesinin hızlandırılması
- Uzuv kaybının önlenmesi
- Yaşam kalitesinin arttırılması ve yaşam süresinin uzatılması
Girişimsel Tedavi Nasıl Yapılmaktadır?
İğne deliği kadar küçük bir noktadan girilerek işlemler uygulanır ve dolayısıyla cerrahi kesilere ihtiyaç duyulmaz. Amaç tıkalı damarların endovasküler olarak yani damar içerisinden geçilerek açılmasıdır. Bu amaçla damar içerisine ultrasonografi kılavuzluğunda iğne ile girilerek küçük bir tüp yerleştirilir. Yerleştirilen tüp içerisinden farklı boyutta kateter ve tellerle tıkalı damarlar içerisinden geçilir. Kılavuz teller üzerinden ilerletilen farklı boyutlarda balonlar ile tıkalı atardamar segmentlerine balon anjiyoplasti işlemleri uygulanır ve kan akışı sağlanır. Balon anjiyoplastiye yanıt vermeyen hastalarda stent yerleştirilmesi veya diğer girişimsel tedavi yöntemleri ile kan akışı sağlanmaya çalışılır.
Endovasküler Tedavi Seçenekleri Nelerdir?
- Balon anjiyoplasti
- İntravasküler litotripsi
- Stent yerleştirilmesi
- Aterektomi (damar duvarlarındaki plakların temizlenmesi)
- Venöz arterializasyon (atardamarlardaki tıkanıklıkların diğer tedavilere yanıt vermemesi durumunda yeni bir bağlantı oluşturularak atardamardaki kanın toplardamara iletilmesi ve doku beslenmesinin bu yolla arttırılması)
- Mikroinfüzyon cihazları (küçük iğneler içeren balonlar ile damar duvarına ilaçlar vererek damarda yeniden daralmaya ve tıkanmaya neden olan faktörlerin ortadan kaldırılması)
- İmplantasyon cihazları (balon işlemi sırasında damar iç duvarında yırtılma olması (diseksiyon) halinde stentlere benzeyen ancak daha küçük boyutlarda olan cihazlar ile yırtılmış iç tabakanın damar duvarına yapıştırılması
