Karaciğer girişimleri; karaciğerin damarlarına, safra yollarına ve karaciğer içerisinde yerleşen kist ve tümörlere yönelik olarak yapılabilir. Girişimsel tedavi işlemlerinde görüntüleme yöntemleri kılavuzluğundan faydalanılır.
Karaciğer girişimsel işlemleri nelerdir?
- Atardamarlara yönelik yapılan işlemler
- Toplardamarlara yönelik yapılan işlemler
- Safra yollarına yönelik yapılan işlemler
- Tümör tedavileri
- Kist ve apse tedavileri
- Biyopsiler
Karaciğer atardamarlarına (hepatik arter) yönelik yapılan girişimsel işlemler
-
Stent yerleştirilmesi
-
- Darlık ya da tıkanıklık olması durumunda stent yerleştirilerek açılma işlemidir.
- Anevrizma adı verilen anormal genişleme saptanması durumunda kaplı stent adı verilen stentlerin yerleştirilmesi gerekebilir.
-
Balon anjiyoplasti
-
- Darlık saptanması durumunda, darlığın olduğu kısımda balon şişirilerek açılması işlemidir.
-
Embolizasyon
-
- Atardamardan kaynaklanan kanamalarda, kanayan damar dalının kapatılması işlemidir.
Karaciğer toplardamarlarına yönelik yapılan işlemler
-
Karaciğer toplardamar sistemi
-
- Portal ven: Kanı barsaklardan ve dalaktan karaciğere getirir.
- Hepatik venler: Kanı karaciğerden kalbe taşır.
-
Balon anjiyoplasti ve stent yerleştirilmesi
-
- Karaciğer toplardamarlarında darlık veya tıkanıklık olması durumunda balon şişirilerek ya da stent yerleştirilerek açılması işlemleridir.
-
Trombolitik tedavi
-
- Toplardamarlarda tıkanıklık olması durumunda, toplardamar içerisine yerleştirilen ve kenarında delikleri olan infüzyon kateterlerinden pıhtı eritici ilaçlar verilerek pıhtının eritilmesi işlemidir.
-
TIPS (Transjuguler intrahepatik portosistemik şant) işlemi
-
- Kronik karaciğer hastalıkları ve sirozlu hastalarda karaciğer dokusunda sertleşme sonucu portal ven içerisindeki basınç artar.
- Portal ven içerisindeki basıncın artmasına bağlı karın zarları arasında sıvı toplanması ve portal venle ilişkili damarlarda varisler görülebilir.
- Bu varislerde kanamalar olabilir.
- TIPS işleminde karaciğerin iki toplardamar sistemi arasına (hepatik ven-portal ven) yapay bir bağlantı yapılır.
- Böylece portal venden gelen kanın büyük kısmı karaciğer dokusuna ilerlemeden direkt olarak hepatik ven yoluyla kalbe geçer.
- Kalp yetmezliği, akut karaciğer yetmezliği ve hepatik ensefalopati durumlarında uygulanmaz.
- Hepatik venler TIPS işlemi için uygun değilse alternatif portokaval şant oluşturma tekniği ile portal ven ve inferior vena kava arasına bağlantı oluşturma işlemi yapılabilir. Bu işlem ile ilgili makalemize aşağıdaki linkten ulaşabilirsiniz.
- https://link.springer.com/article/10.1007%2Fs00261-002-0032-4
-
Safra kesesi drenajı (Perkütan Kolesistostomi)
-
- Taş, enfeksiyon veya tümör nedeniyle ağzı kapanmış ve genişlemiş safra kesesine kateter yerleştirilerek safranın dışarıya boşaltılması işlemidir.
Safra yollarına yönelik yapılan işlemler
-
Perkütan biliyer sistem drenajı
-
- Genişlemiş safra yollarına kateter yerleştirilerek safra yollarının boşaltılması işlemidir.
-
Perkütan koledok balon dilatasyonu
-
- Ana safra kanalının balon şişirilerek genişletilmesi işlemidir.
-
Perkütan biliyer stent yerleştirilmesi
-
- Safra yollarına metalik ya da plastik stentler yerleştirilerek açık tutulması işlemidir.
-
Perkütan ablasyon tedavileri
-
- Tümörlere bağlı tıkanıklıklarda radyofrekans veya mikrodalga ablasyon cihazları kullanarak tümörün kanal içerisindeki kısmının yakılması işlemdir.
Karaciğer Tümör tedavileri
-
Kemoembolizasyon
-
- Anjiyo yöntemi ile karaciğerde bulunan tümörü besleyen atardamarların saptanması ve bu atardamarlara yönelik tümörü etkileyen kemoterapötik ilaçların verilmesi işlemidir.
- Kemoterapötik ilaçlar kum tanesinden çok daha küçük çapa sahip damar tıkayıcı küreciklerle birleştirilerek verilir. Böylece hem tümörü besleyen damarların kapanması hem de verilen ilacın tümörlere daha uzun süre etki etmesi sağlanır.
- Kemoembolizasyon işlemi belirli aralıklarla birkaç kez tekrarlanabilir.
-
Radyoembolizasyon
-
- Anjiyo yöntemiyle, karaciğerdeki tümör odaklarını besleyen atardamarlar içerisine kateterler ile girilerek, içerisinde radyoaktif madde bulunan çok küçük boyutlardaki küreciklerin verilmesi işlemidir.
-
Radyofrekans (RF) ablasyon
-
- Tümör dokusuna, ultrasonografi veya bilgisayarlı tomografi kılavuzluğunda radyofrekans ablasyon iğnesi ile girilerek, yüksek frekanslı radyo dalgaları ile tümöral dokunun yakılması işlemidir.
-
Mikrodalga (Microwave) ablasyon
-
- Karaciğer içerisinde bulunan tümör dokusuna, ultrasonografi veya bilgisayarlı tomografi kılavuzluğunda microwave ablasyon iğnesi ile girilerek, elektromanyetik dalgalarla tümöral dokunun yakılması işlemidir.
-
Kriyoablasyon (cryoablasyon)
-
- Ultrasonografi veya bilgisayarlı tomografi kılavuzluğunda kriyoablasyon iğneleri ile tümör dokusuna girilerek çok düşük sıcaklıklarda tümör dokusunun dondurulması işlemidir.
Karaciğer Kist tedavileri
-
Karaciğer Hidatik kisti
-
- Kedi ve köpek gibi hayvanlardan insanlara bulaşan Echinococcus Granulosus adı verilen parazitin neden olduğu bir hastalıktır.
- En sık karaciğer ve akciğerde görülmekle birlikte diğer organlarda da görülebilir.
- Hiç belirti vermeyeceği gibi boyutlarına bağlı olarak ağrı ve dolgunluk gibi belirtilerle de kendini gösterebilir. Safra yolları ile ilişkili kistlerde enfeksiyon bulguları ve sarılık görülebilir.
- Teşhis; ultrasonografi, bilgisayarlı tomografi, manyetik rezonans gibi görüntüleme yöntemleri ve kan tetkikleri ile konulur.
- Tedavisi, kistin boyutlarına ve yapısına bağlı olarak medikal, cerrahi veya girişimsel tedavi şeklinde olabilir.
- İç yapısına göre Hidatik kistin 5 tipi vardır.
- Girişimsel tedavi evre 1,2 ve 3 kistlere uygulanmaktadır. Evre 4 ve 5 kistlerde cerrahi tedavi tercih edilir.
- Perkütan tedaviden önce medikal tedavi başlanır ve işlemden sonra da devam ettirilir.
- Tedavi ultrasonografi ve floroskopi kılavuzluğunda yapılır. Kist içerisine iğne veya kateterler ile girilerek kist içeriği dışarı alınır. Kontrast madde verilerek kistin safra yolları ile bağlantılı olup olmadığı kontrol edilir. Bağlantılı değilse sklerozan madde verilerek belirli bir süre beklenir ve sonrasında sklerozan madde geri alınarak işlem sonlandırılır.
- Girişim lokal anestezi ve sedasyon altında yapılır.
- Kist sıvısının alerjik özelliği fazla olduğundan işlem sırasında anaflaktik şok gibi hayati komplikasyonlar ortaya çıkabilir. Bu nedenle işlem sırasında bir anestezi uzmanının da bulunması tercih edilir.
-
Karaciğerin basit kistleri
-
- Evre I hidatid kist ile karışabilir.
- Klinik bulgulara neden oluyorsa kist içeriği bir kateter veya iğne ile aspire edildikten sonra kontrast madde verilerek safra sistemi ile ilişkili olup olmadığı gösterilir.
- Safra yolları ile ilişkisi yoksa kist içerisine sklerozan madde verilerek belirli bir süre beklenir ve kist içeriği boşaltılarak işlem sonlandırılır.
-
Kistadenom ve kistadenokarsinomlar
-
- Kistadenomlar basit kist veya evre I hidatid kist ile karışabilir.
- Tedavileri cerrahidir.
-
Karaciğer apse drenajı
-
- Karaciğer içerisinde enfeksiyona bağlı gelişmiş apse kavitesi içerisine kateter yerleştirilerek boşaltılması işlemidir.
Karaciğer Biyopsisi
- Karaciğerin kendi dokusundan veya karaciğerde bulunan tümörlü dokudan özel iğneler ile parçalar alınması işlemidir.
- Alınan parçalar özel solüsyonlar içerisinde patoloji laboratuvarına gönderilir.
- Genellikle lokal anestezi ve gerekirse sedasyon altında, iğne deliği kadar bir yerden girilerek gerçekleştirilir.
- Biyopsi öncesi kanama riski açısından bazı kan değerlerine bakılır.
- işlem sonrası kanama takibi açısından 3 saat takip edilir.
- Aynı gün içerisinde ağır kaldırma gibi karın içi basıncını arttıracak durumlardan kaçınılmalıdır.