Bacak atardamar tıkanıklığı açısından risk oluşturabilecek faktörlerin bilinmesi ve bu faktörlerin ortadan kaldırılması bacak atardamar sağlığının korunması açısından önemlidir.
-
- Beslenme alışkanlıklarının değiştirilmesi ve doğru beslenme
- Diyabet farkındalığı ve kan şeker düzeyi kontrolleri
- Belirli aralıklarla kan kolesterol düzeylerinin ölçülmesi
- Düzenli olarak yürüyüş ve egzersiz
- Stres oluşturan faktörlerden olabildiğince uzak durulması
- Sigaradan uzak durulması
- Tansiyon yüksekliği veya şeker hastalığı gibi başka bir hastalık mevcutsa doktorunuzun vermiş olduğu ilaçların düzenli kullanılması
Bacak atardamar tıkanıklığı bulguları
-
- Ayaklarda soğukluk ve renk değişikliği. Ayaklara yeterli kan gelmemesine bağlıdır.
- Parmaklarda uyuşma. Sinirleri besleyen küçük damarlardaki tıkanıklıklar sonucu ortaya çıkar.
- Yürümekle baldırda kramp ve ağrı. Hastalık ilerlemişse istirahat halinde de görülür. Efor sırasında kaslara kan akımı yolu ile yeterli oksijen ulaşamaması durumunda görülür.
- İyileşmeyen ayak yaraları
- Kas zayıflığına bağlı bacaklarda incelme. Kas dokusuna yeterli kan akımı olmaması sonucu görülür.
Bacak atardamar tıkanıklığı risk faktörleri
- Sigara
- Diyabet
- Hareketsiz yaşam tarzı
- Stres
- Kolesterol yüksekliği
- Genetik faktörler
Bacak atardamar tıkanıklığı teşhis yöntemleri
- Fizik muayene
- Doppler Ultrasonografi. Doppler Ultrasonografi incelemesinde damar duvarlarındaki plaklar görülebilir. Ayrıca damar içerisinde tıkanıklığa bağlı kan akımı izlenmez. Bazı durumlarda kalsifiye plaklara bağlı olarak ses dalgasının plağın arkasına geçememesi nedeniyle damar içerisinden sinyal alınamaz ve ek incelemeler yapılması gerekebilir. Ayrıca batın bölgesinde bağırsak gazı nedeniyle damarlar çok iyi değerlendirilemeyebilir.
- Bilgisayarlı Tomografi Anjiyografi (BTA). BTA incelemede damar duvarındaki plaklar ve damar lümeni daha iyi değerlendirilebilir. Özellikle batın bölgesindeki damarların değerlendirilmesinde Ultrasonografiye göre daha iyi sonuçlar verir.
- Manyetik Rezonans Anjiyografi (MRA). Damarların değerlendirilmesinde etkin şekilde kullanılmaktadır.
- Konvansiyonel Anjiyografi.
Bacak atardamar tıkanıklığı tedavi yöntemleri
-
Balon anjiyoplasti
-
- Tıkalı veya daralmış damar içerisinden kılavuz teller ile geçildikten sonra balon şişirilerek damarın açılması işlemidir.
-
Stent yerleştirilmesi
-
- Tıkalı veya daralmış damar içerisinden kılavuz tellerle geçilmesi sonrası bu bölgeye nitinol adı verilen maddeden yapılan metal kafes borucukların yerleştirilmesi işlemidir.
- Genellikle anjiyoplastiye yanıt vermeyen hastalara uygulanmakla birlikte bazen direkt stent yerleştirilmesi gerekebilir.
-
Aterektomi
-
- Damar duvarındaki plakların aterektomi cihazı ile temizlenmesi işlemidir.
-
Trombektomi
-
- Damar içerisindeki pıhtının kateter adı verilen tüpler veya pıhtı alıcı cihazlar kullanılarak çıkarılması işlemidir.
-
Tromboliz
-
- Damar içerisindeki pıhtının kateter adı verilen tüplerden verilen pıhtı eritici ilaçlarla eritilmesi işlemidir.
-
By-pass
-
- Tıkanıklık öncesi ve sonrası iki sağlam damar arasına cerrahi olarak yapay bir damar yerleştirilmesi işlemidir.
Tedavi sonrası yapılması gerekenler
- Sigaranın bırakılması
- Her gün 45 dakika yürüyüş – egzersiz
- Stres oluşturan faktörlerden uzak durulması
- Sağlıklı beslenme
- Kan şekeri kolesterol takibi
- Doktorunuzun vermiş olduğu ilaçların düzenli kullanılması
Bacak atardamarlar tıkanıklıkları ve endovasküler tedavisi ile ilgili makalelerimize aşağıdaki linklerden ulaşabilirsiniz.
- https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S1553838919306736?via%3Dihub
- https://www.dirjournal.org/en/combined-percutaneous-direct-puncture-of-occluded-artery-antegrade-intervention-for-recanalization-of-below-the-knee-arteries-132092
- https://link.springer.com/article/10.1007%2Fs00270-019-02193-x
